Makaleler

Öğretimi Ne kadar Farklılaştırıyorsunuz?

“Öğrenciler derslerde yatakta olduklarından daha uykulu.” Profesör Eric Mazur’un paylaştığı bu araştırma sonucuna paralel bir başka veri de, öğrencilerin çoğunun fiziksel olarak sınıfta bulunmalarına karşın zihinsel olarak orada olmadıkları sonucu. Daha ilgi çekici bir araştırmada da, öğrencilerin %40’nın dersin ilk 5 dakikasından sonra zihinsel olarak ortamdan koptukları sonucu ortaya çıkmış. ABD’de yapılan bu araştırmaların sonuçları öyle tahmin ediyorum ki bir çok yerde benzer bir durumdadır.

Geçtiğimiz Cuma günü (12 Şubat) FMV Işık Okullarının Erenköy Kampüsünün ev sahipliğini yaptığı LTEN (Learning Technology Exchange Network) etkinliğindeydik. Harika deneyimler edindiğimiz ve çok kaliteli bilgiler öğrendiğimiz bu etkinlik için, Işık Okullarının mükemmel ev sahipliğine ve değerli arkadaşlarımız Süha Hayal, Ender Tuncalı, Fatma Candan Asal ve Sibel Sagner’e çok teşekkür ediyoruz.  Meslektaşım ve egitimtrend.com yazarı Arif Kazancı ile beraber Farklılaştırılmış Öğretim seansında, gelen çok değerli katılımcılara tecrübelerimizden ve birikimlerimizden paylaşımlar yaptık. O paylaşımlardan bir kaç notu da sizlerle paylaşmak istiyorum.

Öğrenciler Ne İstiyor?

  • Aktif öğrenenler olmayı
  • Öğrenmeyi sevmeyi
  • Motive olmayı
  • İlgilerinin çekilmesini
  • Potansiyellerini zenginleştirmeyi
  • İhtiyaçlarıyla buluşmayı
  • Kendi hızlarında ilerlemeyi
  • Öğrenmenin bireyselleştirilmesini
  • Başka bir ifadeyle FARKLILAŞTIRILMIŞ ÖĞRENME ORTAMINI
ic resim_different
http://thomazellihoyos.com/wp-content/uploads/2015/04/classroom-of-the-future-multitouch-desk-synergynet-41.jpg

Farklılaştırılmış Öğretiminin oldukça pratik ve güzel bir tanımıyla başlayalım. Farklılaştırılmış Öğretim, bütün öğrencilerin, becerilerini maksimum kullanabilecekleri bir öğrenme ortamını oluşturmak demektir. Bu tanımda 3 önemli nokta var. Birincisi, tüm öğrencilerimiz. Her sınıfta genel olarak 3 tip öğrenci bulunur. Bu 3 grubu az başarılı, orta düzey başarılı ve gerçekten başarılı öğrenciler şeklinde kategorize ettiğimizde, sunduğumuz öğretimin tüm hepsini kavraması ve bu 3 grubun da kendi çapındaki potansiyellerini en iyi düzeye getirebilmelerine yardımcı olabilecek bir öğrenme ortamı oluşturulmalıdır. İkinci önemli nokta, öğrencilerin becerilerini maksimum düzeyde kullanabilmeleri. Burada dikkat edilirse hedefin müfredatı ilerletmek olmasından öte,  öğrencinin kendi öğrenme hedefine ulaşması ve öğrenmeden duyacağı hazza vurgu vardır. Hatta görünmeyen bir vurgu da, öğrencinin kendi hızında ilerlemesi durumu söz konusudur. Farklılaştırılmış Öğretim kavramının kilit noktalarından birisi kesinlikle burasıdır diyebiliriz. Burada, çok önemli bir prensibe yer verelim. Geleneksel mantıkta öğretimin yapıldığı sınıflarda öğrenciler birbirleriyle yarışırlar. Farklılaştırılmış Öğretimin yapıldığı sınıflarda öğrenciler kendileriyle yarışırlar. Tanımdaki üçüncü önemli nokta ise, öğrenme ortamını oluşturma vurgusudur. Öğrenmeyi bir tasarım sanatı olarak da nitelemek sanırım yanlış olmayacaktır. Öğrencinin sınıfa hangi bilgi altyapısı ve becerilerle geldiğini ölçmekten başlayan bu süreç, sınıf içindeki işleyişi yönetme, fiziksel öğrenme ortamının tasarımı, farklı öğrenenlere uygun aktivitelerin tasarlanması, işleyişin ardından yapılan ölçme ve değerlendirme çalışmalarına varana kadar tüm akışın yönetilmesi oldukça profesyonellik gerektiren bir iştir. 

Farklılaştırılmış Öğretim bir anlayışı ifade ediyor.

Bir çok öğrencinin zihinsel olarak derslerden kopmasının en büyük sebebi, onların ilgisini çekecek ders tasarımının olmamasından kaynaklanıyor. Hepimiz biliyoruz ki, her öğrenen farklıdır. Sınıfımızdaki her öğrenci farklı ilgi, ihtiyaç ve becerilere sahip ve okullar, bu kadar farklılıklarla okula gelen öğrencilere farklı hızlarda ve farklı yollarla öğretim yapma konusunda politika geliştirmelidir. Farklılaştırılmış Öğretimin 3 elementi vardır: Öğrenme ortamı, müfredat, öğretim yöntem-stratejileri. Bu 3 elementin içinde aktif olanlar: Okul lideri, öğretmen ve öğrenciler. Farklılaştırılmış öğretim bir ders metodu ya da bir öğretim stratejisi olmaktan daha öte bir yaklaşımdır, bir anlayıştır. Bu açıdan düşünüldüğünde okul liderlerinin politika geliştirmede çok önemli rolü bulunmaktadır. Bu tip bir anlayış yönetsel politikalar ve stratejiler paralelinde okullara yayılabilir. Tek başına bir veya birkaç öğretmenin gayretleriyle çok mesafe alınacak bir durum değildir.

Günümüz öğrencilerinin hazır bulunuluşlukları çok dar bir çerçevede! Farklılaştırılmış Öğretimde anahtar noktalardan birisi de, öğrencilerin öğrenmeye hazır bulunuşluğunu genişletmektir. İyi planlanmış Farklılaştırılmış Öğretim stratejileriyle her öğrenci düşünülenden daha sıkı çalışabilir ve hedeflerine ulaşabilir. Teknoloji, sınıfları dünyaya açıyor ve bu şekilde öğretimin ve öğrenmenin dünya kadar farklı yolunu bize gösteriyor. Teknolojinin bu gücünden yararlanmak bizim elimizde. 
differentiated instruction

Her öğrenci her gün ölçülebilir ve gözlemlenebilir bir başarı gösterebilir.

Eğer hedeflenen standart test başarılarıysa öğretimi nasıl farklılaştıracaksınız? Biz öğretimimizi farklılaştırmaya çalışıyoruz ama hedeflerimiz öğrencilerimizin standart testlerden aldığı başarılar şeklinde bir zıtlığa yönelik oluyor. Dolayısıyla ölçme ve değerlendirme yaklaşımının da Farklılaştırılmış Öğretime paralel olarak modifiye edilmesi gerekiyor. Yani Süreç Değerlendirmesi kavramına sarılmak gerekiyor. Süreç odaklı ölçmenin verileri nereden gelir? Küçük gruplar, bireysel çalışmalar, tüm sınıfın katıldığı tartışmalar, portfolyolar, çıkış bileti, ev ödevi, anketler, öğretmen gözlemi, öğrencinin tuttuğu notlar… Böylece öğrencileri daha geniş bir perspektifle değerlendirme imkanı bulacaksınız. İyi planlanmış Farklılaştırılmış Öğretim stratejileri ve ölçme-değerlendirme yöntemleriyle her öğrenci düşünülenden daha sıkı çalışabilir ve hedeflerine ulaşabilir.

Aşağıda, geleneksel sınıflarla farklılaştırılmış sınıflar arasındaki farkları bulabileceğiniz bir tablo paylaşıyorum.

Geleneksel-Farklılaştırılmış

Yararlanılan kaynaklar: http://www.amazon.com/Differentiated-Classroom-Responding-Needs-Learners/dp/1416618600/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1455477919&sr=1-1&keywords=differentiated+classroom

Mehmet Ali Doğan